De opkomst van de CMIO

Uit 2013 komt een interview met het Onze Lieve Vrouwen Gasthuis, één van de eerste zorginstellingen met een CIO en CMIO.

“De opdracht van de RvB aan Jan Boers (CIO) en Laurens de Wit (CMIO en medisch specialist) is en was om het OLVG papieronafhankelijk te maken. Boers werkt sinds 1999 als CIO bij het OLVG. De Wit werkt er ook vanaf 1999, maar dan als medisch specialist. Sinds 2006 is De Wit medeverantwoordelijk voor ICT. Dat idee is ontstaan in 2003 toen besloten werd, om te decentraliseren en daarbij het concept van ‘resultaatverantwoordelijke eenheden’ (RVE’s) in te voeren. Bij dat concept is het uitgangspunt ‘de dokter is in de lead’. Dit uitgangspunt is uiteinde­lijk ook gaan gelden voor het ICT-domein. CIO Jan Boers ziet hele groepen in het OLVG in beweging komen en beleeft daar veel plezier aan. Dokters en verpleeg­kundigen gaan steeds meer meedenken over de toepassing van informatietech­nologie in hun werk. Hij ziet als logische vervolgstap dat in ziekenhuizen de ideale CIO een dokter is met een ‘ICT-twist’, in plaats van een ICT’er met een ‘zorgtwist’.” 

Een ander ziekenhuis dat in 2015 de stap naar de combinatie CIO en CMIO zette, was het Sint Jans Gasthuis in Weert. De voormalig manager Informatie en Automatisering, Eric Rikkert, werd in dat jaar algemeen directeur. Hij vroeg Peter Geerlings, cardioloog, om voor enkele dagen per week inhoud te geven aan de functie van CMIO. De functie moest nog officieel bekrachtigd worden, maar het gaf aan hoe belangrijk het voor het SJG Weert was om vanuit een medische invalshoek betrokken te zijn bij ICT. Maar andersom ook! “Op de vraag of hij de ervaring uit zijn vorige (IT) functie als een ballast ervaart voor zijn huidige functie antwoordt hij (Eric Rikkert – red) heel nadrukkelijk: “Het is juist een voordeel als in de bestuurskamer de dynamiek van IT begrepen wordt. IT is zo belangrijk voor een ziekenhuis!”

Beide CMIO’s uit de interviewreeks zijn part time bezig met hun (aanvullende) functie en de positie CMIO moest in beide gevallen ook nog officieel bekrachtigd worden. Inmiddels is er een landelijk netwerk van CMIO’s waar ongeveer 90 zorginstellingen bij aangesloten zijn. Maar hoe wordt de functie nu daadwerkelijk ingevuld? Een vraag waar we in de nieuwe reeks interviews zeker op in zullen gaan!

Samenwerking en zorgnetwerken

Hoewel de functie van CMIO in de tijd van de oude reeks nog in de kinderschoenen stond, komt het belang van samenwerking met medisch specialisten en de Raad van Bestuur opvallend vaak terug in interviews.

Roel Nentjes, voormakig ICT-manager bij Reade (een Amsterdams revalidatiecentrum) in 2016: “…wil verder groeien naar een geïntegreerde omgeving, zodat afdelingsoverstijgende processen naadloos ondersteund kunnen worden. De rode draad is daarbij het ontwikkelen van een enterprise-architectuur met een bijbehorende roadmap. Dat biedt hem de mogelijkheid om duidelijk te communiceren over samenhangende plannen met de raad van bestuur en de organisatie.”

Het Amphia ziekenhuis in Breda was in 2012 halverwege het proces om het EPD in te voeren. Het eerste gedeelte van het projectplan was tijdig en binnen afspraken opgeleverd, dankzij de inspanningen van een kernteam, bestaande uit zowel medisch als ICT personeel.

“De specialisten uit het kernteam stoppen er een hoop tijd in, denken sterk mee en werken nauw samen met de programmamanager. De businesscase ging niet primair uit van een kostendoelstelling, maar stelde waarden als kwaliteit en patiëntveiligheid voorop. Uiteraard werden de niet-geringe investeringen ook gerechtvaardigd door een substantiële besparing op administratieve en logistieke kosten. Ook de betrokkenheid van medewerkers is groot. Het heilige vuur, ingegeven door het belang van de patiënt, zorgt voor succes bij de implementatie. Het programmamanagement wordt door het kernteam geroemd. Pragmatisch, deskundig, communicatief en resultaatgericht.”

Wat hier opvalt is de businesscase: kwaliteit en patiëntveiligheid staan voorop! Het gaat anno 2023 meer dan ooit over de toenemende kosten in de zorg en noodzaak om te besparen, maar ‘het heilige vuur’ voor professionals in de zorg, is nog altijd de patiënt. Dus hoe bouw je anno nu een businesscase waarmee je zowel de organisatie meekrijgt en kosten bespaart?

Marcel Mevissen, hoofd Informatisering en Automatisering in het toenmalige Franciscus Ziekenhuis in Roosendaal, zocht het in 2011 ook in de samenwerking:

“Ik wil dit [implementatie EDP – red] vooral met een nauwe betrokkenheid van de specialisten en verpleegkundigen doen. Zijn thema is ‘het is geen ICT-feestje’, waarmee hij bedoelt dat hij zonder een actieve inbreng van de professionals, niet succesvol kan zijn en dreigt in de fuik van de CIO (career is over) terecht te komen. Daarom is hij zeer tevreden over de wijze waarop het selectieproject van het nieuwe ZIS/EPD is georganiseerd en uitgevoerd. De projectleider was een medisch specialist waar hij een goede relatie mee heeft kunnen opbouwen.”

Maar samenwerking kan veel verder gaan – en daaraan kan ICT een heel grote bijdrage leveren. Uit het interview met het Amstelland Ziekenhuis in Amstelveen uit 2013 komt dat heel mooi naar voren:

“Recente onderzoeken wijzen uit dat vergroting geen verbetering oplevert, maar dat je het meer moet zoeken in zorgnetwerken. Goede samenwerking tussen algemene ziekenhuizen en bijvoorbeeld academische centra, zodat je de aandacht voor de patiënt combineert met de academische probleemoriëntatie van hoog complexe zorg. Daar wordt de patiënt beter van. Informatietechnologie kan helpen om de grenzen in de keten van huisarts, algemeen ziekenhuis, academisch ziekenhuis te slechten, zodat de persoonlijke benadering overeind kan blijven. Het kleine ziekenhuis, met de persoonlijke benadering, zou zo de hoofdbehandelaar kunnen blijven.”

Zijn deze zorgnetwerken anno 2023 werkelijkheid? En hoe helpt ICT daarbij? Een thema dat zeker terug zal komen in de nieuwe reeks interviews en het HP programma!

Ten slotte…

Een inzicht van Peter Draaisma, voorzitter Raad van Bestuur IJsselland Ziekenhuis in 2014:

“[Ik] vind dat we het in Nederland heel onhandig gedaan hebben door het afwijkende financieringssysteem van de zorg. Dat moet dus aangepast worden in de systemen en dat is niet aantrekkelijk voor internationale leveranciers van ziekenhuissystemen. IT in de gezondheidszorg in Nederland loopt echt achter, naar mijn mening.”

Wat is jouw mening? We horen het graag!